May 2024

Jak i gdzie powstaje złoto?

By StoneX Bullion

Złoto to jeden z tych metali szlachetnych, które można znaleźć praktycznie na każdym z siedmiu kontynentów. Można go również poddać recyklingowi, np. przetapiając go i na nowo produkując monetę, sztabkę lub inny złoty wyrób. Dzięki temu, mimo ograniczonych zasobów, złoto wciąż pozostaje w obiegu. Jednak skąd się wzięło złoto? Jak się go wydobywa, a następnie przerabia na monety i sztabki złota? Przeczytaj artykuł i dowiedz się, skąd się bierze złoto.

Skąd się wzięło złoto na powierzchni Ziemi?

Większość złota pojawiła się z pyłu kosmicznego, z którego powstał cały Układ Słoneczny, w tym Ziemia. Kiedy nasza planeta uformowała się, całe złoto i inne ciężkie pierwiastki spłynęły do jej wnętrza – jądra, które stanowi ostatnią z trzech warstw, tuż po skorupie ziemskiej i płaszczu.

Niestety, złoto znajdujące się w płaszczu ziemskim i jądrze jest dla nas niedostępne, ponieważ znajduje się co najmniej 17 km pod powierzchnią oceanów i 70 km pod powierzchnią kontynentów, a taki dystans jest dla człowieka obecnie nieosiągalny.

Na szczęście, wybuchy wulkaniczne przesuwają skały bliżej powierzchni ziemi, co ułatwia ich wydobycie. Dzięki temu wiemy, że wewnątrz skał pochodzących z płaszcza ziemskiego znajdują się fragmenty złota, w naturalnej i nieprzetworzonej przez człowieka formie.

Złoto pochodzące z Wielkiego Bombardowania

Jedna z teorii mówi również, że obecność złota na Ziemi to zasługa potężnego deszczu meteorytów, a dokładniej zderzenia gwiazd neutronowych, które miało miejsce tuż po uformowaniu się planet.

Meteoryty i asteroidy spadając na Ziemię przyniosły ze sobą cięższe pierwiastki, jak np. złoto, co spowodowało, że zostało ono bliżej powierzchni Ziemi, a dokładniej w jej wierzchniej warstwie, czyli skorupie ziemskiej, z której możemy wydobywać ten cenny kruszec.

Kto odkrył złoto?

Istnieją dowody, że złoto było znane już w chalkolicie, czyli okresie przejściowym między epokami kamienia i brązu, ponieważ już w tamtym czasie używane były złote artefakty datowane na IV w. p.n.e., które odkryto na Bałkanach.

Złoto używane i znane było również przez mieszkańców starożytnego Egiptu, w którym, według historycznych danych, wydobywano około 1000 kilogramów złota rocznie. Ponadto, to właśnie w Egipcie opracowano pierwszą metodę wytapiania złota.

Gdzie na świecie występuje złoto?

Złoża złota (złoża pierwotne i złoża wtórne) znajdują się na całym świecie, co sprawia, że jego wydobycie również odbywa się globalnie. Obecnie, na terenie aż 70 krajów kopalnie złota zajmują się jego wydobyciem.

Do największych wydobywców złota zalicza się państwa takie jak:

Australia,
Chiny,
Kanada,
Rosja,
Stany Zjednoczone.

Duże ilości złota znajdują się również na terenie Afryki, skąd pochodzi pierwsza na świecie złota moneta bulionowa – Krugerrand. Wśród krajów afrykańskich prym wiedzie Ghana, która w 2021 roku zajęła 6 miejsce w światowym rankingu. Jednak nie należy zapominać także o innych, mających duże znaczenie krajach, jeśli chodzi o wydobycie złota, takich jak Burkina Faso, Mali, Republika Południowej Afryki, czy Wybrzeże Kości Słoniowej.

Ponadto, w czołówce światowych wydobywców złota można znaleźć Brazylię, Uzbekistan, Meksyk i Indonezję. Co ciekawe, w większości tych krajów, złoto stanowi jeden z najważniejszych towarów eksportowych.

Złoto w Polsce

Polska w średniowieczu była jednym z istotnych producentów złota. Szczególnie zasobny w królewski metal był Dolny Śląsk, a dokładnie Pogórze Izerskie, okolice Złotoryi i Lwówka Śląskiego, Legnickie Pole oraz Góry Złote (pasmo położone we wschodnich Sudetach).

Pozyskiwanie złota w Polsce odbywało się również w kopalni w Złotym Stoku, małym miasteczku położonym tuż przy granicy z Czechami. Wydobycie trwało około 700 lat i szacuje się, że w tym czasie uzyskano 16 ton czystego złota. W mieście istniała także mennica, która przerabiała czyste złoto w monety.

Obecnie w Polsce wydobycie i produkcja złota znajduje się w rękach KGHM Polska Miedź S.A.. Niestety, polskie złoto pochodzi ze złóż rud miedzi, w których ten cenny kruszec stanowi jedynie niewielką domieszkę. Jego pozyskiwanie obejmuje tereny województwa dolnośląskiego, w tym okolice Lubina, Polkowic i Rudnej. Produkcja odbywa się natomiast w hucie miedzi w Głogowie.

Światowe wydobycie złota

Złoża złota są ograniczone, co oznacza, że obecnie dysponujemy tym, co powstało tysiące lat temu. Jednak złoto można poddać recyklingowi, czyli przetopić go i na nowo wyprodukować monetę, sztabkę lub inny złoty wyrób.

Co ciekawe, duża część złota, która pozostaje w obiegu, pochodzi właśnie z recyklingu i nie jest ona mniej warta niż nowo wydobyty surowiec. Dzięki temu, że złoto można ponownie przerobić bez wpływu na jego właściwości, to nadal można z niego efektywnie korzystać. Na przykład, wiele rafinerii pozyskuje takie złoto i na nowo produkuje z niego monety oraz sztabki.

Ile złota wydobyto dotychczas?

Według danych opublikowanych w lutym 2023 roku przez Światową Radę Złota (ang. World Gold Council), do tej pory wydobyto 208 874 ton tego królewskiego metalu, na które składa się zarówno złoto inwestycyjne w postaci monet i sztabek, jak i w formie biżuterii, czy złota wykorzystywanego w różnych gałęziach przemysłu.

Ile złota na ziemi zostało?

Amerykańska agencja naukowo-badawcza US Geological Survey podaje, że w skorupie ziemskiej zostało około 50 000 ton złota. Biorąc pod uwagę tę ilość wraz z obecnym tempem wydobycia tego metalu, to zasoby złota wystarczą na kolejne 20 lat.

Oczywiście jest to liczba orientacyjna, ponieważ podanie dokładnych danych nie jest możliwe. Złoto występuje również głęboko w jądrze ziemi, ale nie ma tam jak dotrzeć. Jednak warto wiedzieć, że wydobycie rudy złota staje się coraz trudniejsze, co wiąże się rosnącymi kosztami i wzrostem ceny samego kruszcu.

Jak powstaje złoto inwestycyjne?

Wiemy już, jak powstało złoto na ziemi. Teraz czas dowiedzieć się, jak produkuje się z niego złote sztabki i monety, które cieszą się tak dużym zainteresowaniem wśród inwestorów na całym świecie, szczególnie w czasach kryzysów i wojen.

Wytworzenie złota w postaci monet i sztabek rozłożonych jest na kilka etapów. Na początek, kopalnia wydobywa złoto, które trafia do rafinerii, gdzie podlega rozdrobnieniu i oczyszczeniu. Następnie, odbywa się separacja złota i oddzielenie go od skał, metali i wszelkich zanieczyszczeń.

Po zakończeniu procesu rafinacji, złoto poddawane jest dalszej obróbce w rafinerii lub mennicy, w tym wykorzystywane jest do produkcji monet i sztabek inwestycyjnych. W takim przypadku, złoto charakteryzuje się wysoką czystością, co najmniej próby 995.

Niektóre monety bulionowe produkowane są ze stopu złota z domieszką innych metali. Na przykład, złoty Krugerrand bity przez Rand Refinery w Republice Południowej Afryki zawiera stop złota o próbie 916 z domieszką miedzi, a złoty Amerykański Orzeł wykonany jest ze stopu złota z domieszką srebra i miedzi.

Czy warto inwestować w złoto?

Złoto stanowi świetną inwestycję, szczególnie w czasach inflacji, kryzysów gospodarczo-politycznych i wojen, kiedy chcemy ochronić zgromadzone oszczędności przed spadkiem wartości pieniądza.

Dostępnych jest kilka opcji lokowania kapitału w złoto. Można zdecydować się na wykonane ze złota sztabki lub monety bulionowe, które emitowane są w różnych państwach na całym świecie.

W przypadku złotych sztabek, najlepiej wybierać te wyprodukowane przez renomowanych producentów, takich jak Argor-Heraeus, czy Valcambi. W ofercie dostępne są zarówno bite sztabki, jaki i te odlewane o różnej gramaturze, a ich wybór zależy głównie od preferencji, ponieważ obydwie postacie charakteryzują się wysoką płynnością.

Złote monety bulionowe najlepiej kupować z tzw. Wielkiej Piątki, do których zalicza się takie monety jak:

Dzięki temu, że złote monety i sztabki dostępne są w różnej gramaturze, co wpływa na ich ceny, to każdy inwestor, zarówno początkujący, jak i ten bardziej doświadczony, może sobie pozwolić na zakup złota inwestycyjnego wpisujący się w możliwości finansowe.

Jednak złoto zawsze należy kupować od sprawdzonych dealerów i dostawców, takich jak np. Stonex Bullion, którzy pozyskują produkty bezpośrednio od znanych mennic na całym świecie, a następnie ręcznie sprawdzają każdy element, aby potwierdzić jego wysoką jakość, co daje pewność, że otrzymasz najlepsze złote produkty.