Przewóz złota przez granicę zgodnie z prawem - co warto wiedzieć?

Zakup złota staje się coraz popularniejszą formą inwestycji, szczególnie w obliczu niepewnej sytuacji gospodarczej. Jednak pomimo tego, że coraz chętniej inwestujemy swoje środki w metalach szlachetnych, rodzi to rosnącą liczbę pytań. Na przykład, co w przypadku gdy chcemy wywieźć posiadane złoto za granicę? Przewóz złota poza Polskę podlega szczególnym regulacjom prawnym, które powinien znać każdy inwestor. W tym artykule wyjaśniamy, czym dokładnie jest złoto dewizowe, a także jakie przepisy jego przewozu obowiązują w Polsce, strefie Schengen oraz na świecie.

Definicja złota dewizowego

Złoto dewizowe obejmuje kruszec w stanie nieprzerobionym, sztabki złota oraz monety bite po 1850 roku. Do tej kategorii zaliczają się również półfabrykaty, z wyjątkiem tych stosowanych w technice dentystycznej, oraz przedmioty ze złota zazwyczaj niewytwarzane z tego kruszcu.

Co istotne, złoto reprezentowane przez papiery wartościowe również podlega regulacjom dotyczącym wywozu.

Wywóz złota za granicę: zasady transportu w strefie Schengen

Transport złota w obrębie strefy Schengen nie stanowi większego problemu, gdyż nie wymaga żadnych formalności. Rezydenci i nierezydenci przekraczający granicę państwową między krajami strefy Schengen mogą swobodnie przewozić zarówno złoto inwestycyjne, jak i inne formy kruszcu.

Oto lista krajów UE należących do strefy Schengen w kolejności alfabetycznej, w których nie musisz martwić się żadnymi kwestiami prawnymi wywożąc do nich złoto:

• Austria,
• Belgia,
• Bułgaria,
• Chorwacja,
• Czechy,
• Dania,
• Estonia,
• Finlandia,
• Francja,
• Grecja,
• Hiszpania,
• Holandia,
• Litwa,
• Luksemburg,
• Łotwa,
• Malta,
• Niemcy,
• Polska,
• Portugalia,
• Rumunia,
• Słowacja,
• Słowenia,
• Szwecja,
• Węgry,
• Włochy.

Na liście brakuje jednak Bułgarii, Cypru i Irlandii. Chociaż te państwa znajdują się w UE, to nie należą do strefy Schengen. Do Schengen należą natomiast cztery kraje, które nie znajdują się w Unii Europejskiej. Są to: Islandia, Liechtenstein, Norwegia i Szwajcaria.

Wymogi formalne przewozu złota poza UE

Przy przekraczaniu zewnętrznych granic UE, w tym granicy Polski, konieczne jest zgłoszenie organom celnym lub organom Straży Granicznej każdej ilości złota dewizowego lub platyny dewizowej. Zgłoszenie musi być dokonane w formie pisemnej według wzoru określonego przez ustawę regulującą prawo dewizowe.

Przepisy unijne

W przypadku chęci wywozu złota z terenu Unii Europejskiej, niezbędne jest określenie jego wartości rynkowej zawartej w transportowanych przedmiotach. Gdy przekracza ona 10 000 euro, konieczne jest złożenie deklaracji posiadanych środków lokalnym organom skarbowym lub granicznym. Dotyczy to zarówno złota w postaci sztabek, jak i złota w postaci półfabrykatów czy wyrobów jubilerskich.

Dokładniej reguluje to Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego o numerze 2018/1672 „w sprawie kontroli środków pieniężnych wwożonych do Unii lub wywożonych z Unii”. Dokument odnosi się do złotych monet i sztabek złota, określając je mianem „wysoce płynnych środków przechowywania wartości”.

• Moneta musi składać się co najmniej w 90% ze złota;
• Sztabka musi posiadać co najmniej 99,5% złota;
• To samo dotyczy się również grudek oraz samorodków (99,5% złota).

Przepisy polskie

Osobno obowiązującą w naszym kraju regulacją, jest Ustawa Prawo dewizowe z dnia 27 lipca 2022 roku, która jasno określa, że zarówno rezydenci jak i nierezydenci Polski, którzy przekraczają granicę kraju (nie dotyczy to państw znajdujących się w Schengen), mają obowiązek przedstawić Straży Granicznej lub przedstawicielom organów celnych w formie pisemnej informację o ilości i wartości wywożonego złota dewizowego.

Polskie prawo nie określa, ile złota musi znajdować się w monecie lub sztabce. Jakiekolwiek instrumenty dewizowe zawierające metal szlachetny muszą więc zostać zewidencjonowane.

Ogólne zezwolenia - temat wywozu złota dewizowego

Ministerstwo Finansów opublikowało również w dniu 20 kwietnia 2009 roku Rozporządzenie w sprawie ogólnych zezwoleń dewizowych. Reguluje ono kwestie związane z wywozem złota i platyny, określając jednocześnie warunki, na jakich można dokonywać transakcji związanych z zagranicznymi środkami płatniczymi oraz złotem dewizowym.

Oprócz kwestii, o których wspomniano wcześniej, czyli braku obowiązku zgłaszania przewozu złota w przypadku podróży między krajami strefy Schengen, rozporządzenie reguluje dodatkowo:

• Możliwość dokonywania rozliczeń bez pośrednictwa banku, gdy stroną jest konsument;
• Zasady przepływu kapitału związane z inwestycjami bezpośrednimi.

Przywóz złota do kraju

Przywóz złota do kraju pochodzenia także podlega regulacjom, dokładnie tym samym, jak w przypadku wywozu. Osoby przekraczające granicę Polski muszą zgłosić organom celnym lub organom Straży Granicznej fakt wwożenia złota dewizowego lub platyny dewizowej. Oczywiście, nie dotyczy to rezydentów krajów strefy Schengen.

Szczegółowe warunki transportu

Aby legalnie przewozić złoto przez granicę, należy spełnić następujące warunki:

1. Posiadać dokumenty potwierdzające pochodzenie złota.
2. Zgłosić przewóz organom celnym lub Straży Granicznej.
3. Posiadać odpowiednie zezwolenia w przypadku dużych ilości złota,.

Aspekty podatkowe

Zwolnienie z VAT

Transport złota inwestycyjnego w obrębie Unii Europejskiej jest zwolniony z opodatkowania VAT, pod warunkiem spełnienia określonych kryteriów dotyczących:

• Czystości kruszcu (minimum 995 dla sztabek);
• Roku wybicia monet (po 1800 roku);
• Statusu jako obowiązującego środka płatniczego;
• Sprzedawania go po cenie, która nie przekracza o ponad 80% obecnej wartości złota. Przykładowo, jeżeli metal szlachetny wykorzystany do produkcji monety jest obecnie warty 1000 złotych, to cena sprzedaży nie może być wyższa niż 1800 złotych.

Złote monety, które spełniają te warunki, również podlegają zwolnieniu z podatku VAT. Nie traktuje się ich bowiem w tym przypadku jako przedmiotów o wartości numizmatycznej lub kolekcjonerskiej.

Sankcje za nieprzestrzeganie przepisów

Brak zgłoszenia przewozu złota lub podanie nieprawdziwych informacji w deklaracji może skutkować nałożeniem kary grzywny. Dlatego tak istotne jest dokładne zapoznanie się z obowiązującymi przepisami przed planowanym transportem kruszcu.

Reguluje to ustawa „Kodeks karny skarbowy” z dnia 10 września 1999 roku, mówiąca o karze w wysokości do 720 stawek dziennych. W 2025 roku minimalna stawka dzienna to 155,53 zł (1/30 minimalnego wynagrodzenia), a maksymalna stawka dzienna wynosi 62 212 (400-krotność stawki dziennej).

Wysokość stawki dziennej będzie zależała od dochodów sprawcy, warunków rodzinnych oraz ogólnego majątku. Jednak najwyższa możliwa dopuszczalna kara może sięgnąć nawet ponad 41,2 miliona złotych.

Wywóz złota za granicę – podsumowanie

Wywóz złota za granicę, choć możliwy, wymaga znajomości prawa dewizowego i spełnienia określonych formalności. Dlatego niezależnie od tego, czy chodzi o złoto inwestycyjne czy inne formy tego cennego kruszcu, zawsze warto dokładnie zapoznać się z aktualnymi informacjami w rozumieniu przepisów dewizowych obowiązujących w kraju pochodzenia i kraju docelowym.