Platyna czy złoto – w który metal inwestować?

Inwestowanie w metale szlachetne od zawsze było popularnym wyborem dla osób, które chcą zdywersyfikować swój portfel, zabezpieczyć się przed inflacją lub zabezpieczyć majątek w czasach niepewności gospodarczej. Wśród metali, które przyciągają największą uwagę inwestorów, złoto i platyna wyróżniają się jako dwa z najważniejszych i z pewnością najcenniejszych. Jednak zanim zdecydujesz się na inwestycję, ważne jest, aby zrozumieć cechy, korzyści i ryzyka związane z każdym z nich. Przeczytaj artykuł i dowiedz się, który metal wybrać, biorąc pod uwagę takie czynniki, jak historyczne stopy zwrotu, dostępne sposoby inwestycji, ogólna zmienność oraz prognozy ekspertów, co do przyszłej wartości.

Złoto – co go wyróżnia i deklasuje inne metale szlachetne?

Złoto jest sprawdzoną opcją inwestycyjną, która zachowała swoją wartość przez tysiące lat. Uważane jest za uniwersalny symbol bogactwa i bezpieczna inwestycja w czasach wysokiej inflacji oraz zawirowań gospodarczych. Czyste złoto szczególnie ceni się ze względu na jego trwałość oraz odporność na korozję.

Wartość historyczna

Inwestorzy postrzegają złoto jako bezpieczną przystań w okresach kryzysów gospodarczych, dewaluacji walut i konfliktów geopolitycznych. Ta stabilna wydajność na przestrzeni wieków utrwaliła jego status jako przechowalni wartości.

Zastosowanie złota

Wszechstronność złota wykracza poza same inwestycje, ponieważ jest ono szeroko wykorzystywane w branży jubilerskiej, a także ma zastosowanie w nowoczesnej technologii i medycynie. Jego popyt wynika z mieszanki zainteresowania konsumentów i zakupów dokonywanych przez banki centralne, co przyczynia się do długoterminowej stabilizacji wartości.

Zabezpieczenie przed inflacją

Jednym z największych atutów złota jest jego zdolność do ochrony kapitału przed inflacją. Historycznie, gdy inflacja rośnie, a waluty fiducjarne tracą, złoto zazwyczaj utrzymuje lub zwiększa swoją wartość.

Płynność i stabilność rynku

Złoto jest wysoce płynne, można je łatwo kupić i sprzedać. Stanowi przedmiot handlu na całym świecie i podstawę prawie każdego portfela inwestycyjnego. Ugruntowany rynek metali szlachetnych zapewnia, że zawsze znajdziesz na nie kupca.

Mapa pokazuje, które gospodarki na świecie są największymi producentami złota. Przodują Chiny, Rosja i Australia. Źródło: WGC

Platyna – najdroższy metal szlachetny

Platyna to trzeci najpopularniejszy metal szlachetny obok złota i srebra. Posiada najwyższą wartość oraz całkowicie inne cechy charakterystyczne, co sprawia, że jest unikalnym wyborem dla tych, którzy chcą inwestować.

Rzadkość i podaż

Platyna jest znacznie rzadsza niż złoto. Jej wydobycie odbywa się w mniejszych ilościach, a głównymi źródłami surowca są RPA i Rosja. Ta rzadkość historycznie nadawała platynie wyższą wartość.

Zastosowania przemysłowe

Platyna jest niezbędnym metalem w przemyśle motoryzacyjnym, szczególnie w produkcji katalizatorów samochodowych, które redukują emisję spalin. Jest również stosowana w jubilerstwie oraz w niektórych gałęziach przemysłu elektronicznego.

Zmienność cen

Cena platyny jest bardziej zmienna niż złota. Czynniki takie jak kondycja przemysłu motoryzacyjnego, zmiany technologiczne i stabilność geopolityczna w regionach wydobywczych mogą prowadzić do wahań kursowych.

W odróżnieniu od złota platyna jest surowcem o wiele rzadszym, a dominującym krajem gdzie występuje wydobycie platyny, jest RPA. Źródło: Statista.com

Platyna czy złoto – w który metal inwestować?

Teraz, gdy rozumiemy unikalne cechy każdego z metali, przyjrzyjmy się niektórym kluczowym różnicom, które mogą wpłynąć na decyzję inwestycyjną:

Czynnik	Złoto	Platyna
Rzadkość	Bardziej powszechne	30 razy rzadsza niż złoto
Zmienność cen	Niższa zmienność, bardziej stabilne	Wyższa zmienność, większe ryzyko
Zastosowania przemysłowe	Ograniczone (technologia, jubilerstwo)	Rozległe (motoryzacja, elektronika)
Płynność rynku	Wysoka płynność, łatwe do handlu	Mniejsza płynność, niszowy rynek

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych World Gold Council i World Platinum Investment Council

Jak wyglądają stopy zwrotu w przypadku złota i platyny?

Na przestrzeni ostatnich ponad 50 lat, średnioroczna stopa zwrotu z inwestycji (CAGR) w złoto wyniosła niemal 8%. Więcej rosła w tym okresie jedynie amerykańska giełda (niemal 11%) oraz rynek surowcowo-towarowy (8%). Mniej można było zarobić natomiast na zmiennych akcjach rynków wschodzących (6,4%) oraz amerykańskich obligacjach skarbowych (5,9%).

Złoto jest doskonałym instrumentem na czas kryzysów finansowych. W momencie, gdy indeksy Wall Street traciły mocno w 2008 roku podczas załamania rynków, cena złota pięła się ku górze. W okresie ostatnich 20 lat to złoto dawało wyższe stopy zwrotu (520%) niż akcje (324% dla indeksu Dow Jones), właśnie ze względu na korekty rynku akcyjnego w okresach kryzysów oraz większą zmienność.

Jak widać na wykresie, w perspektywie ostatnich dwóch dekad bardziej opłacało się kupować złoto niż amerykańskie akcje. Źródło: Macrotrends.net

Jak z kolei ta sama stopa zwrotu wygląda dla platyny? Baza dostępnych danych historycznych jest nieco krótsza i sięga 1986 roku. Jednak w okresie tych ostatnich 40 lat, średnia stopu zwrotu z inwestycji w platynę wynosiła około 6,5%. Jest to mniej niż na rynku złota, jednak z całą pewnością korzystniej niż widać na innych instrumentach finansowych.

W bezpośrednim pojedynku pomiędzy złotem i platyną wygrywa natomiast żółty metal. W okresie od 1997 do 2024 roku stopa zwrotu z inwestycji w złoto wynosi niemal 800%, natomiast w przypadku platyny 163%. W odróżnieniu od złota platyna nie jest bowiem uważana przez światowych inwestorów za powszechną bezpieczną przystań oraz zabezpieczenie przed inflacją.

Złoto (bordowa linia) deklasuje platynę (linia niebieska) na rynkach finansowych. Źródło: Tradingview.com

Rynek metali szlachetnych – instrumenty inwestycyjne dla złota i platyny

Wiesz już, jak złoto i platyna wypada na tle innych instrumentów finansowych oraz w bezpośrednim pojedynku na stopy zwrotu. W dalszej części artykułu pochylimy się natomiast nad dostępnymi formami inwestycji w oba te metale szlachetne.

Instrument inwestycyjny	Złoto	Platyna
Fizyczne sztabki i monety	Szeroko dostępne, łatwe do przechowywania	Trochę mniejsza popularność, jednak taka sama łatwość przechowywania
ETF-y	Wysoka płynność, łatwy dostęp	Płynne, ale mniej popularne
Akcje górnicze	Bardzo szeroki wybór	Mniej opcji, większe ryzyko
Futures i opcje	Dostępne z umiarkowanym ryzykiem	Dostępne, ale z wysokim ryzykiem

Fizyczne sztabki i monety

Kupowanie fizycznych sztabek i monet złota lub platyny jest popularnym wyborem wśród inwestorów preferujących namacalne aktywa. Choć złoto jest bardziej dostępne, monety i sztabki platyny również można znaleźć u wyspecjalizowanych dealerów. Należy jednak wziąć pod uwagę koszty przechowywania i ubezpieczenia.

Złoto to najpopularniejszy metal wśród oszczędzających i kolekcjonerów. To właśnie w przypadku tego surowca znajdziesz najwięcej monet oraz sztabek w szerokiej gamie wzorów, oraz gramatur. Dla platyny wybór jest ograniczony. Jednak kilka popularnych monet można znaleźć zarówno w wersji złotej, jak i platynowej:

• Australijski Kangur,
• Britannia,
• Liść Klonowy,
• Filharmonicy Wiedeńscy.

Fundusze giełdowe (ETF-y)

ETF-y oferują łatwy sposób na uzyskanie ekspozycji na złoto lub platynę, bez konieczności zajmowania się fizycznym metalem. Fundusze te śledzą cenę metali i są wysoce płynne, co sprawia, że są idealne dla inwestorów krótkoterminowych, chcących spekulować na ich cenach, jak i długoterminowych, szukających inwestycji w metal szlachetny bez fizycznej ekspozycji.

5 najpopularniejszych ETF-ów dla każdego z tych rynków zaprezentowano w tabeli:

Złoto	Platyna
SPDR Gold Shares (GLD)	Aberdeen Physical Platinum Shares ETF (PPLT)
iShares Gold Trust (IAU)	GraniteShares Platinum Trust (PLTM)
Aberdeen Physical Gold Shares ETF (SGOL)	iShares Physical Platinum ETC (IPLT)
GraniteShares Gold Trust (BAR)	Xtrackers Physical Platinum ETC (XPPT)
SPDR Gold MiniShares Trust (GLDM)	WisdomTree Physical Platinum (PHPT)

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych NASDAQ, NYSE i CBOE

Stopy zwrotu w przypadku złota są znowu korzystniejsze. I wręcz niekorzystne dla platyny. Przykładowo, inwestycja w pierwszy na liście fundusz GLD (złoto) przyniosłaby na przestrzeni ostatnich 10 lat stopę zwrotu na poziomie 104%. Natomiast w przypadku PPLT, stratę rzędu 36%.

Złoto wypada lepiej od platyny również na rynku ETF-ów. Źródło: Tradingview.com

Jeżeli chodzi natomiast o wybór konkretnego funduszu ETF z listy, to najważniejsza będzie kwestia dostępności oraz dodatkowych opłat. Stopy zwrotu są bowiem raczej bardzo zbliżone. Z wszystkich pięciu ETF-ów dla złota od 2014 roku odstaje jedynie GLDM, który wygenerował zwrot na poziomie 95%. Pozostałe instrumenty trzymały się przedziału 104-107%.

Akcje górnicze

Inwestowanie w spółki wydobywające złoto lub platynę to kolejny sposób na uzyskanie ekspozycji na rynek metali szlachetnych. Podejście to niesie ze sobą większe ryzyko, niż w przypadku ETF-ów, ponieważ inwestujemy w potencjalny sukces (lub niepowodzenie) i zarządzanie konkretną firmą, a nie ich koszykiem lub całą branżą.

Lp.	Spółka	Kapitalizacja rynkowa (mld USD)	Sektor
1	Newmont (NEM)	60,5	Złoto
2	Agnico Eagle Mines (AEM)	39,4	Złoto
3	Barrick Gold (GOLD)	34,2	Złoto
4	Anglo American Platinum (NGLOY)	10,9	Platyna
5	AngloGold Ashanti (AU)	10,87	Złoto
6	Kinross Gold (KGC)	10,64	Złoto
7	Alamos Gold (AGI)	8,07	Złoto
8	Impala Platinum Holdings (IMPUY)	4,6	Platyna
9	Eldorado Gold (EGO)	3,4	Złoto
10	Sibanye Stillwater (SBSW)	2,92	Platyna

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Yahoo Finance!

Na liście 10 największych spółek giełdowych pod względem kapitalizacji, również dominują te ze „złotego” sektora. I to pomimo, że platyna posiada o wiele większe znaczenie w przemyśle.

Futures i opcje

Bardziej zaawansowani inwestorzy mogą rozważyć futures i opcje, aby spekulować na temat ceny złota lub platyny. Poniżej kilka przykładów kontraktów terminowych i opcji dla rynku złota:

Kontrakty terminowe na złoto:

• CME Group Gold Futures (GC): Jest to jeden z wiodących na świecie benchmarkowych kontraktów futures na złoto, obracający równowartością prawie 27 milionów uncji dziennie.
• SHFE Gold Futures: Shanghai Futures Exchange oferuje kontrakty futures na złoto z różnymi datami wygaśnięcia.

Opcje na złoto:

• Opcje na złoto CME Group: Są to kontrakty opcyjne oparte na bazowych kontraktach futures na złoto, opisywanych powyżej.
• Opcje na złoto MCX: Multi Commodity Exchange of India oferuje własne opcje dla rynku złota.

Dywersyfikacja – czy warto posiadać oba metale?

Biorąc pod uwagę różne czynniki wpływające na ceny złota i platyny, posiadanie obu metali w swoim portfelu może być mądrym posunięciem. Złoto zapewnia stabilność, zwłaszcza w okresach zawirowań rynkowych, podczas gdy platyna oferuje potencjalne możliwości wzrostu w okresach ekspansji gospodarczej i popytu przemysłowego.

Ogólnie przyjmuje się, że metale szlachetne powinny stanowić od 5-15% alokacji w standardowych portfelach inwestycyjnych, oczywiście jeżeli inwestujesz również na rynkach finansowych. W takim przypadku standardowy portfel 60/40 (gdzie 60% to akcje, a 40% to obligacje) może przybrać formę 60/30/10:

• 60% kapitału lokowane jest w rynku najbardziej niebezpiecznym, ale generującym również najwyższe stopy zwrotu, czyli w akcjach;
• 30% to długoterminowe obligacje skarbowe, na przykład Polski lub Stanów Zjednoczonych;
• 10% stanowią inwestycje w metale szlachetne, w tym złoto oraz platynę.

Analiza takiego portfela sugeruje, że CAGR wynosiłby 9,3%, przy maksymalnym osunięciu 19,7%. Natomiast w przypadku „gołego” portfela bez złota, w tym samym czasie średnia stopa zwrotu wynosiłaby 8,2% i przy większym maksymalnym osunięciu. Uzyskujemy więc zwiększenie elastyczności inwestora, umożliwiając realizację wyższych stóp zwrotu, przy niższym poziomie ryzyka.

Portfolio 60/40 uzupełnione o złoto przynosi lepsze wyniki finansowe w długim terminie i zmniejsza ryzyko. Źródło: Tradingview.com

Który metal jest lepszy dla Ciebie – podsumowanie

Ostateczna decyzja między platyną a złotem zależy od Twojej tolerancji na ryzyko, celów inwestycyjnych i perspektyw rynkowych. Jeszcze raz podsumujmy sobie wszystkie czynniki omówione w artykule:

Czynnik	Złoto	Platyna
Stopy zwrotu	Wyższe - średnioroczna stopa zwrotu w ciągu ostatnich 50 lat wyniosła prawie 8%. W okresie 1997-2024 stopa zwrotu wyniosła niemal 800%.	Niższe - średnia stopa zwrotu w ciągu ostatnich 40 lat wynosiła około 6,5%. W okresie 1997-2024 stopa zwrotu wyniosła 163%.
Stabilność	Wyższa - postrzegane jako "bezpieczna przystań" w czasach kryzysów i niepewności.	Niższa - cena bardziej zmienna, zależna od kondycji przemysłu.
Płynność	Wysoka - łatwe do kupna i sprzedaży, szeroki wybór instrumentów inwestycyjnych.	Niższa - mniej popularne, bardziej niszowy rynek.
Ochrona przed inflacją	Skuteczna - historycznie utrzymuje lub zwiększa wartość w okresach wysokiej inflacji.	Mniej skuteczna - nie jest powszechnie uważana za zabezpieczenie przed inflacją.
Zastosowania przemysłowe	Ograniczone - głównie jubilerstwo i technologia.	Szerokie - szczególnie w motoryzacji (katalizatory).
Rzadkość	Bardziej powszechne.	30 razy rzadsza niż złoto.
Dostępność instrumentów inwestycyjnych	Szeroka - fizyczne sztabki i monety, ETF-y, akcje spółek wydobywczych, kontrakty futures i opcje.	Ograniczona - mniej opcji, szczególnie w zakresie ETF-ów i akcji spółek.

Jeśli zależy Ci głównie na stabilnej inwestycji niskiego ryzyka, złoto prawdopodobnie będzie lepszym wyborem. Jego rola jako zabezpieczenia przed inflacją oraz historyczne utrzymywanie wartości sprawiają, że jest idealne dla inwestorów, którzy chcą zabezpieczyć swoje aktywa.

Dla tych, którzy myślą o długoterminowym zachowaniu majątku, także wygrywa złoto. Z kolei inwestycja w platynę może być atrakcyjna dla tych, którzy są gotowi podjąć większe ryzyko w zamian za potencjalnie większe zyski w krótszym okresie.