Czym jest złoto papierowe? Jakie złoto kupić: papierowe czy fizyczne – Kompletny przewodnik 2024

W obliczu rosnącej niepewności na rynkach finansowych, inwestowanie w złoto staje się coraz popularniejszym sposobem na zabezpieczenie kapitału. Obecnie cena złota osiąga rekordowe poziomy rzędu 11 tysięcy złotych, co stanowi wzrost o niemal 40% w porównaniu do poprzedniego roku.

W tym kompleksowym przewodniku przyjrzymy się różnicom między złotem papierowym a fizycznym, aby pomóc w podjęciu świadomej decyzji inwestycyjnej.

Czym jest złoto papierowe?

Złoto papierowe to instrumenty finansowe, których wartość jest powiązana z ceną złota na rynkach finansowych. Papierowe złoto nie oznacza fizycznego posiadania szlachetnego metalu, lecz reprezentuje jego wartość poprzez różne instrumenty pochodne.

Najpopularniejsze formy złota papierowego to:

• Fundusze ETF śledzące cenę złota,
• Kontrakty terminowe na złoto,
• Papiery wartościowe oparte o złoto,
• Akcje spółek wydobywczych,
• Certyfikaty złota.

Fundusze ETF i kontrakty terminowe

Najbardziej transparentna forma inwestycji w złoto papierowe to fundusze ETF na fizyczne złoto, gdzie fundusz posiada realne zabezpieczenie w postaci sztabek złota. Najpopularniejsze ETF-y jak iShares Physical Gold czy Xetra-Gold oferują niskie koszty zarządzania (0,09-0,40% rocznie) i wysoką płynność. Fundusze te śledzą cenę spot złota z dokładnością powyżej 99%.

Wykres funduszu ETF Xetra-Gold. Źródło: JustETF.com

Alternatywą dla ETF-ów fizycznego złota są ETF-y na kontrakty terminowe, gdzie fundusz inwestuje w kontrakty futures na złoto, co charakteryzuje się niższymi kosztami przechowywania, ale wyższym ryzykiem ze względu na konieczność rolowania kontraktów. Przykładem jest Invesco DB Precious Metals Fund ze stopą zwrotu 7,5% w ciągu roku. Nie możemy zapominać również o znaczeniu samych kontraktów terminowych, czyli futuresów oraz opcji.

Akcje spółek wydobywczych

Ciekawą inwestycją pośrednią w złoto jest także zakup akcji spółek wydobywczych, które charakteryzują się większą zmiennością niż cena złota fizycznego. Wartość akcji zależy nie tylko od ceny złota, ale także od efektywności operacyjnej spółek i ryzyka geologicznego.

CFD i fundusze inwestycyjne

Dwie ostatnie formy to kontrakty CFD na złoto, czyli instrumenty pochodne umożliwiające spekulacje na cenie złota z wykorzystaniem dźwigni finansowej oraz złote fundusze inwestycyjne. Przykładem jest PKO Akcji Rynku Złota czy Investor Gold Otwarty.

Dlaczego warto zainteresować się papierowym złotem?

Inwestowanie w złoto w formie papierowej oferuje:

• Znacznie mniej problemów z przechowywaniem,
• Przejrzystość w wycenie jednostek ETF,
• Możliwość szybkiej sprzedaży złota,
• Dywersyfikację portfela inwestycyjnego,
• Niższe progi wejścia.

Złoto fizyczne – tradycyjna forma inwestycji

Złoto inwestycyjne może przybierać również formę “fizyczną”, na przykład monet bulionowych wykonanych z czystego złota lub stopów złota z domieszką innych metali. Popularne są również złote sztabki. To sprawia, że każdy inwestor może zdecydować, czy lepsze będzie dla niego złoto fizyczne czy papierowe.

Fizyczne złoto występuje w formie kruszcu jako:

• Monety bulionowe – stanowią najpopularniejszą formę inwestycji jeżeli myślimy o złocie fizycznym. Są bite przez renomowane mennice państwowe, co gwarantuje ich autentyczność i czystość kruszcu. Najbardziej znane są: Krugerrand, Kanadyjski Liść Klonowy czy Wiedeńscy Filharmonicy.
• Sztabki złota – to kolejna forma inwestycji, dostępna w różnych wagach - od 1 grama do 1 kilograma. Ich zaletą jest niższy koszt produkcji w porównaniu do monet, co przekłada się na mniejszą marżę przy zakupie. Sztabki są zabezpieczane certyfikatami autentyczności i specjalnymi opakowaniami (certipack).

Sztabki i monety o wadze jednej uncji (31,1 g) stanowią około 65% wszystkich transakcji na rynku złota inwestycyjnego. Ta popularność wynika z optymalnego stosunku ceny do płynności - produkty te są wystarczająco drogie, by stanowić poważną inwestycję, ale jednocześnie na tyle przystępne, by można je było łatwo sprzedać.

Za monetę lub sztabkę o wadze 1 uncji trzeba obecnie zapłacić ponad 10 tysięcy złotych (dane z października 2024). Dla inwestorów, dla których jest to za dużo, istnieją jednak alternatywy w postaci o wiele mniejszych złotych produktów. Sztabka jednogramowa będzie kosztowała już tylko około 400 złotych. Podobnie będzie z mniejszymi monetami.

Zalety inwestowania w złoto fizyczne

• Bezpośrednie posiadanie prawdziwego złota,
• Niezależność od instytucji finansowych,
• Lepsze zabezpieczenie w czasach kryzysu,
• Możliwość fizycznego przechowywania,
• Ochrona siły nabywczej.

Papierowe złoto i sztabki złota: porównanie kluczowych aspektów

Jaka jest różnica pomiędzy złotem fizycznym a złotem papierowym?

Cecha	Złoto papierowe	Złoto fizyczne
Płynność	Wysoka płynność	Umiarkowana płynność
Koszty	Niższe koszty transakcyjne	Wyższe koszty przechowywania
Bezpieczeństwo	Ryzyko kontrahenta	Zakup złota fizycznego zapewnia bezpośrednie posiadanie
Dostępność	Łatwa poprzez rynki finansowe	Łatwa poprzez mennice i dealerów
Opodatkowanie	Standardowy podatek od zysków kapitałowych	Zwolnienie z podatku VAT (wybrane produkty)

Rynek złota w liczbach

Banki centralne na całym świecie zwiększają swoje rezerwy w złocie, co wpływa na jego cenę. Obecne stopy procentowe i sytuacja geopolityczna sprawiają, że metale szlachetne zyskują na atrakcyjności jako zabezpieczenie kapitału.

Jak widać na poniższej grafice, liderem w skupowaniu szlachetnego metalu jest Polska, która obok Indii w ostatnim czasie nabyła niemal 19 ton kruszcu. Według najnowszych danych jesteśmy też 10. krajem, który posiada największe łączne rezerwy walutowe ulokowane w złocie, na poziomie 181 miliardów dolarów. Łącznie Polska posiada w tym momencie 377 ton złota.

Polska najaktywniej na świecie zwiększa swoje złote rezerwy. Źródło: World Gold Council

Jak sytuacja wygląda natomiast cenowo? Złoto rośnie w tym roku o niemal 40%. I obecnie kosztuje 2600 dolarów w stosunku do dolara amerykańskiego. Dotychczasowe historyczne maksima kruszec ustanawiał pod koniec października, testując okolice 2800 dolarów.

Rynek złota jest również obecnie największym na świecie, wśród wszystkich aktywów inwestycyjnych. Wycenia się go na ponad 17 bilionów dolarów. Dla porównania drugi z najpopularniejszych metali szlachetnych – srebro, to „tylko” 1,7 biliona dolarów.

Złoto to najcenniejsza forma inwestycji na świecie. Źródło: Companiesmarketcap.com

Jak dokonać wyboru?

Wybór pomiędzy złotem papierowym a fizycznym zależy od osobistych preferencji inwestora oraz celów inwestycyjnych. Kluczowe czynniki to:

1. Horyzont inwestycyjny
2. Tolerancja ryzyka
3. Dostępny kapitał
4. Możliwości przechowywania
5. Oczekiwana płynność

Złoto fizyczne stanowi namacalną inwestycję, która daje inwestorowi pełną kontrolę nad swoim majątkiem. W przeciwieństwie do form papierowych nie jest ono obciążone ryzykiem kontrahenta ani nie zależy od stabilności systemu finansowego.

Jednak w rzeczywistości, w zbilansowanym portfelu warto posiadać zarówno trochę złota fizycznego, jak i złota papierowego. Dla początkujących inwestorów rekomendowane będą fundusze ETF na złoto i monety kolekcjonerskie lub małe sztabki.

Zalety złota papierowego i fizycznego omawialiśmy wcześniej. Teraz czas na kilka ich słabszych punktów.

Wady inwestowania w różne rodzaje złota

Złoto papierowe:

• Ryzyko kontrahenta,
• Zależność od stabilności systemu finansowego,
• Brak fizycznego dostępu do kruszcu.

Złoto fizyczne:

• Koszty przechowywania,
• Konieczność zabezpieczenia,
• Mniejsza płynność utrudniająca zakup złota.

Aktualne trendy rynkowe

Zarówno złoto papierowe, jak i fizyczne mają ważne miejsce w portfelu inwestycyjnym. Kluczem jest zrozumienie różnic między tymi formami inwestycji i dopasowanie wyboru do własnych potrzeb. W obecnej sytuacji rynkowej, przy rekordowych cenach złota, szczególnie istotne jest dokładne przeanalizowanie wszystkich aspektów przed podjęciem decyzji inwestycyjnej.

Jakie są aktualne fakty?

• Coraz więcej inwestorów rozważa zamianę papierowego złota (albo przynajmniej jego części) na fizyczne sztabki.
• Rośnie rola jednostek funduszy ETF.
• Zwiększają się zakupy przez banki centralne.
• Złoto zyskuje popularność jako zabezpieczenie przed inflacją i niepewnością geopolityczną.